ओपा...

फेलिक्स आणि कायरा जरा काळजीतच बसून होते. संध्याकाळ झाली तरी दिवे लावायचे अजून लक्षात नव्हतं आलं दोघांना..
"काय होणार आता?" कायरा तिचे नाजुकसे हात गोऱ्या हनुवटीवर ठेवत म्हणाली..
 फेलिक्सने डोळे उघडले आणि म्हणाला.. "पार्टी करावी लागणार.."
कायाराने तिच्या शेल्फमध्ये ठेवलेल्या काचेच्या डायनर सेटकडे पाहिलं.. बाहेरून येणाऱ्या नारिंगी उजेडात तिच्या काचेच्या प्लेट्सच्या कडा चमकत होत्या.. " ओह थेयोश मो"

क्रकोझिया देशातल्या पौद् गावात फेलिक्स आणि कायरा राहत होते.. ईस्ट युरोपातला त्यांचा हा छोटा देश वेगवेगळ्या प्राचीन रुढी-परंपरा जवळ बाळगून आहे.. त्यांच्यातलीच एक परंपरा म्हणजे पार्टीनंतर जेवणाच्या प्लेट्स फोडणं.. कदाचित ग्रीसमधून ही परंपरा इथे आली  असावी.. ही परंपरा का आली  असावी ह्याला बरीच कारणं आहेत... कदाचित भारतात मातीचे कुल्हड वापरून टाकून देतात त्याप्रमाणे त्या प्लेट्स परत वापरू नयेत म्हणून असेल.. काही लोक म्हणतात की दुष्टआत्मे  दूर रहावे म्हणून असं करतात.. कदाचित आनंदाला नजर लागू नये म्हणूनही असेल.. किंवा केह्फी, म्हणजे ग्रीकमध्ये उन्मत्त आनंद.. त्याचा उच्चारही इंग्लिशमधल्या carefree आणि आपल्या कैफीसारखा होतो.. इतका आनंद व्हावा की तो दाखवण्यात मग कुठेही अडताचं येऊ नये..
क्रकोझीयात मात्र पार्टी चांगली झाली.. जेवण रुचकर असेल तरच प्लेट्स फोडल्या जातात.. पार्टीत रिझोगालो, बकलावो, रेवानीसारखी डेसर्ट डिश सर्व्ह झाली की घरातल्या बाईचे कान टवकारले जातात.. खळ.. आवाज येऊन कोणी ओपा म्हणून ओरडलं की बाईच्या डोळ्यात पाणी येतं.. आपलं जेवण लोकाना आवडलं, आता ४ दिवस आपल्या पार्टीची चर्चा होणार ह्याचा आनंद आणि पार्टीच्या प्लेट्सचा चुरा होत असतानाचा त्रास... "ओह थेयोश मो"..

फेलिक्स एका सरकारी कार्यालयात  जमिनीच्या कागदपत्रांची कामं करायला होता.. ह्या कामामुळे बिझीनेसमधल्या वेगवेगळ्या गोष्टी त्याला कळत होत्या, नवनवीन ओळखी होत होत्या.. त्यालाही बिझिनेसमध्ये रस वाटायला लागला.. तसंही त्याच्या कमी पगारात महिनाभर घर चालवायचा कायाराला कंटाळा आला होता.. ती कधीपासून त्याच्या मागे लागली होती.. "नोकरी  सोड.. बिझिनेस कर.. एकदम श्रीमंत होऊ.. मग आपली मुलं चांगल्या शाळेत जातील..आपण बंगल्यात राहू.." कायराची ही यादी सुरु झाली की तिला थांबवणं कठीण व्हायचं  आणि फेलिक्स फक्त खिडकीबाहेरच्या झाडाकडे बघत राहायचा.. फेलिक्सने बिझीनेस्ची तयारी सुरु केली.. जमिनींच्याचं  व्यवहारात उतरायचं त्याने ठरवलं होतं.. तयारी पूर्ण झाल्यावर त्याने नोकरीचा राजीनामाही दिला..
ज्या दिवशी त्याने  राजीनामा दिला त्यादिवशी संपूर्ण दिवस रेडियोवर क्रकोझियामध्ये आलेल्या  महागाईच्या लाटेबद्दल चर्चा-महाचर्चा चालू होत्या..

फेलीक्सचा अंदाज अंमळ चुकलाच होता.. त्याने केलेलं आर्थिक नियोजन फसलं होतं.. आणि त्यामुळे कायराचंही बिनसलं  होतं.. तिने पाहिलेल्या मोठ्या स्वप्नांना मोठ्या किमतीची पण   फाईनप्रिंट लेबल  असतात हे तिला आता लक्षात यायला लागलं.. बिझिनेसमध्ये उतरायचं म्हणजे सतत पार्ट्या करणं आलंच असं कायराच्या आईने तिला सांगितलं होतं.. आणि आता फेलिक्सही तेच म्हणाला.. "पार्टी".. साधीसुधी पार्टी नाही.. क्रकोझीयन पार्टी.. घरातली माणसं जीव ओततात ह्या पार्टीत.. अपेटायझर ते डेसर्ट .. सगळं परफेक्ट पाहिजे.. पडदे- टेबल क्लॉथ सगळं सारख्या रंगसंगतीत हवं.. आणि घरात पार्टी म्हणजे कायराने सुंदर दिसायला हवं.. तिचा ठेवणीतला ड्रेस खास धुवून घ्यायला हवा.. परफ्युम, रूज, लिपस्टिक... सकाळी किचनच्या जबाबदाऱ्या आटोपल्या की दुपारीच जाऊन सलोनमधून हेअरस्टाईल करायला हवी..  मग घरी आल्यावर सलाडची तयारी.. ड्रिंक्स.. फायनल बेकिंग.. सजावट आणि सर्विंग.. हे सगळं नुसतं अचूक नाही तर उत्तम असायला हवं.. का? पार्टी संपल्यावर "ओपा!" म्हणून ओरडायला हवेत ना सगळे? तिचा काचेचा डायनर सेट फुटायला नको?

फेलिक्स तिच्याजवळ गेला.. तिच्या खांद्यावर हात ठेवत म्हणाला..  "ओह थेयोश मो.. त्या काचेच्या सेट्पायी तुला ही पार्टी नकोय? अगं पार्टी चांगली झाली.. अजून बोलणी झाली.. तर बिझिनेस चांगला सुरु होईल.. मग असे हजार सेट विकत घेऊन देईन तुला.."
"फिल.. तुला आठवत नसेल तर हा सेट तुझ्याच आईने दिलाय मला लग्नाची भेट म्हणून.. ५६ पिसचा सेट आहे.. अजून एकदाही वापरला नाहीये आपण"
"आईने काय सांगितलं होतं? आठवतं आहे का तुला कायरा? हे सौंदर्य घरा-दारांत पसरू दे.. ओपा होईल तेव्हा घरा-दारांत.."
"बास.. विचारही नाही करू शकत मी फिल.. पण तू म्हणतोयस की बिझिनेससाठी करावंच लागेल तर.. पार्टीआधीच नवीन क्रोकरी घेतली तर?
"कायरा.. कायरा.. खरंच नाही का गं समजते तुला?  तू किती आवडतेस मला.. तुलाच खुश ठेवायचं आहे मला आणि म्हणूनच बिझिनेस करतोय ना मी.. मी पहिल्या बिझिनेस डीलमधून तुला ह्याहून सुंदर सेट घेऊन देईन.."

कायरा कशीबशी तयार झाली.. मेजवानीची तारीख ठरली.. गावातल्या ठराविक मोठ्या घरात बोलावणी गेली.. आईने कायराला समजावून ठेवलं होतं.. पार्टी चांगली झाली तर चांगली कामं मिळतील.. ओपा झालं की चांगलं भाग्य  उजळेल..तरीही कायरा अजून विचारातच होती.. काचेच्या प्लेट्सकडे बघत बसली होती..

पार्टीचा दिवस उजाडला.. सकाळपासून कायरा मरमरून काम करत होती.. फेलिक्सने सजावटीची जबाबदारी उचलली होती.. तोही सगळं परफेक्ट करण्यात गुंतला होता.. कायरा सलोनमधून आली तेव्हाचं थोडावेळ फेलिक्स थांबला.. हिमगौरीसारखी सुंदर दिसत होती कायरा.. नवर्याच्या चेहऱ्यावरचं समाधान पाहून तीही सुखावली.. "फिल.. तुझ्या ह्या एका स्माईल साठी माझ्या काचेचा संपूर्ण सेट कुर्बान आहे".. असं म्हणत कायरा पुढच्या तयारीला लागली.. हिच्या डोक्यात अजूनही तो काचेचा सेट आहे? ह्या विचारात फेलिक्स तिच्याकडे पाहात राहिला...

.."जेवण रुचकर असायला हवं.. पण त्याहून महत्वाचं आहे लोकांशी बोलणं.. जेवणावर खुश होऊन काम मिळणार नाहीये तर त्यांना बिझिनेससाठी पटवून काम येणारे.. पार्टी चांगली होत्ये ना, तेवढं बास आहे.. एखादा पदार्थ जरा वर-खाली झाला तर काय हरकत आहे? ओपा तर टाळता येईल..."असा विचार करत  ग्राटीनमध्ये मीठ पडत होतं..
..
फेलिक्स आलेल्या पाहुण्यांशी बोलत होता.. कायरा सर्व्ह  करण्यात गुंग होती.. पण तिच्या गालावरची लाली आज खुलत नव्हती.. "ओपा झाल्यावर बिझिनेस डील मिळेलही.. पण त्यानंतर किती दिवस जातील नवीन डायनर सेट येण्यात?"

डेसर्ट सर्व्ह झाल्यावर  कायरा बावरलेली दिसायला लागली..तिची नजर सतत फेलिक्सकडे जायला लागली.. फेलीक्सने तिच्याकडे बघितल्यावर मात्र ती नजर चुकवत होती.. ती अचानक कोपर्यात येऊन उभी राहिली.. आता जे होईल त्याला तोंड कसं द्यायचं ह्याचा विचार करताना  तिच्या डोळ्यांत पाणी आलं.. तेवढ्यात तिच्याजवळ फेलिक्स येऊन उभा राहिला.. दोघांनी एकमेकांकडे पाहिलं.. तिच्या डोळ्यातलं पाणी त्याने हलकेच पुसलं आणि थोडंस हसला.. तिने त्याचा हात धरला. आणि दोघं एकत्रच म्हणाली... "ओपा नाही होणार.."
" सॉरी.. प्लेट्सच्या मोहापायी मी  असं केलं.. पण मला विश्वास आहे तुला बिझिनेस डील मिळेलच.. ग्राटीनमध्ये मी मीठ घातलंचं नाही.. "
फेलिक्स तिचा हात सोडवत तिच्याकडे बघायला लागला.. आणि तितक्यात मागून आवाज आला...
खळ..खळाळ..

"ओपा!"... "ओपा!"

कारण...

"तेजू .. लिही की गं काहीतरी आता" हे वाक्य हजारदा ऐकून झालं आता तुझ्याकडून.. आणि तरीही ह्या तेजुत काही फरक पडेना..

"अरे.. झोपच लागून गेली.."

"हो ना.. लिहिणारे.. लिहायचं आहे काहीतरी"

"मला आज ट्रेनमध्ये भन्नाट सुचलं होतं.. तेव्हा गर्दी होती जाम, नोट नाही करता आलं.. म्हणजे मी नेहमी करते असं नाही .. पण नाही जमलं.. आणि आता नेमकं आठवत नाहीये"

"च्यायला.. आज नक्कीचं.. लिहिणारच.. होतेच.. पण शनिवार  ना.. लाईट गेले..आणि laptopचं charging संपलं होतं"

" वेळ? तो काय असतो विचारू नको.. शिल्लकच नाहीये माझ्याकडे आता अजिबात.."

" हां.. लिहायचं म्हणत होते मी गेल्या आठवड्यात पण ना मला सगळं असं जरा लहानपणातलं आणि काही कॉलेजमध्ये घडलेलं आठवत होतं.. पण आधीचं लोकांना वाटतं मी काही जमत नाही की  rectrospective and nostalgic  काहीतरी लिहिते.. म्हणजे ते खपतंच..  सो नाही लिहिलं"

" मी लिहिलं आहे की.. नाही दाखवणारे पण आत्ताच.."

"प्रायव्हेट ब्लॉगवर टाकलं आहे की.. ओह.. तू आहेस का तो वाचायला?.. तिथे टाकलं आहे म्हणजे ड्राफ्टमध्ये ठेवून दिलं आहे"

"अरे यु वोन्ट बिलिव्ह.. ६ पोस्ट अर्ध्या लिहून राहिल्यात माझ्याकडे.. हल्ली ना... काय सांगू आता तुला.."

"दिवाळी होती ना.."

"अरे परीक्षा आल्या.. जाम काम होतं"

"dilly-dallier?? मी? आईला विचार माझ्या.. किती काम करते ते.. काल लसूनपण सोलून दिली तिला.."

"हल्ली कोण लिहितं तसंही ब्लॉग? कमीच झालंय एकुणात"

"अंगठा दुखत होता.."

"इतकी दमले ना दिवसभर... "

"प्रवासात खूप वेळ जातो.. नाही होत मग काही दुसरं करून"

" आता आम्ही नोकरदार माणसं.. दिवसभर, चाकोरीचे खरडून कागद.. सहीस पाठवतो.. पाहिलसं? हल्ली स्वतः बोलायची वाक्यंही सुचेना झालीत.."

"आज ना मी मेथी- कोर्नची भाजी केली.."

"नेट डाऊन होतं"

"LAN card गेलं आहे"

" I am only human.. sometimes I procrastinate.."

"हल्ली ब्लॉगवर टाकण्यासारखं नाही सुचतं मला काही.."

"मला विचार.. तुझं काय? तू कधी लिहीणारेस? आं?"

"ऑनलाईन आले की मेल्सं आणि एफबीवर इतका वेळ जातो ना.."

"मुडच नव्हता.."

" हरिनाम सप्ताह चालू होता मागे देवळात.. म्हणजे मी नव्हते जात.. पण  आवाजामुळे नाही लिहिलं"

"करते मी काम अधेमध्ये.. मग लिहिणं नाही होतं"

" वातावरण निर्मिती नाही होत लिहायची माझ्याकडे"

"घड्याळात वाजला एक .. मी ट्राय केला नवा  केक... त्याची विल्हेवाट लावण्यात एक तास गेला .. मी नाही ब्लॉग  लिहिला .."
"घड्याळ्यात वाजले दोन.. होणाऱ्या नवर्याचा आला फोन.. फोनवर बोलण्यात एक तास गेला.. मी नाही ब्लॉग  लिहिला"
"घड्याळात वाजले तीन... कॉलेजमध्ये घडला सीन.. गॉसिप करण्यात एक तास गेला..मी नाही  ब्लॉग  लिहिला"
"घड्याळात वाजले चार.. नं कर्त्याचा वार शनिवार .. पुढची ओळ सुचण्यात एक तास गेला .. मी नाही  ब्लॉग  लिहिला"
"घड्याळात वाजले पाच.. दीपिका करते माझा जाच.. तिलाच बदडण्यात एक तास गेला.. मी नाही  ब्लॉग  लिहिला"
"घड्याळात वाजले सहा.. वाट पाहिली वाजायची दहा.. दहा वाजण्यात बराच वेळ गेला... मी नाही ब्लॉग लिहिला.."
"घड्याळात वाजले मग दहा.. मला हवा होता चहा.. उतू गेलेलं दुध पुसण्यात एक तास गेला... मी नाही ब्लॉग लिहिला"
"घड्याळात वाजले अकरा.. हल्ली लागत नाही MTV बकरा... फालतू यमकं जुळवण्यात एक तास गेला.. मी नाही ब्लॉग लिहिला"
"घड्याळात वाजले बारा..ब्लॉग लिहून झाला सारा... अपलोड करण्यात वेळ नाही गेला.. मी हा ब्लॉग लिहिला"

श्या.. आता ही पोस्ट ब्लॉगवर खाली जाईपर्यंत लवकर काहीतरी लिहीत राहायला हवं..

किडे-magnet

टीप: खूप दिवसांनी ह्या ब्लॉगवर काहीतरी लिहिलं आहे कोणीतरी ..म्हणून आशेने, उत्साहाने किंवा उत्सुकतेने वाचायला जाणार असाल.. तर माफ करा.. इथे तुमचा फार कायच्या काय मोठा भ्रमनिरास होईल!


आयुष्यात काही काही गोष्टी फार उशिरा जाणवतात, लक्षात येतात.." श्या, आपण हे करायला हवं होतं" असं वाटतं ..पण तोवर फार उशीर झालेला असतो.. तर मला अचानक जाणवलेली गोष्ट म्हणजे मी जीवशास्त्रज्ञ बनायला हवे होते.. त्यातही entomologist व्हायला हवे होते.. परवा मलेरिया झाल्यावर काही करण्यासारखं नव्हतं म्हणून नुसती पंख्याकडे बघत पडून होते.. तेव्हा जाणवलं .. आपण चुकीच्या क्षेत्रात आलो राव.. किडूक-मिडूक काहीतरी करत बसण्यापेक्षा किड्यांचा अभ्यास करायला हवा होता.. ह्याला आता खूप कारणं आहेत..

१. मला किडे-माश्या-झुरळं-पाली कशाचीच भीती वाटत नाही.. आणि कधी तसं pretendही केलं नाही.. नाही म्हणायला एक-दोनदा झुरळ पाहून किंचाळून चांगल्या दिसणाऱ्या मुलाजवळ सरकायचा चान्स होता.. पण ते ध्यान झुरळ-पालीला घाबरतं बघून मग विचार बदलला...
आपण  जोवर काही करत नाही तोवर आपल्या वाटेलाही न जाणाऱ्या बिचाऱ्या त्या मुक्या प्राण्यांना घाबरण्यासारखं काय आहे? काहींना  किळस येते  ते ठीक आहे .. पण मला तर अनेक माणसांचीही किळस येते मग बिचाऱ्या किड्यांच ते काय नवीन?

२. आणि दुसरं कारण म्हणजे मी रोज स्वच्छ अंघोळ करत असले .. व्यवस्थित कपडे घालत असले तरी का कोण जाणे कुठलेही किडे माझ्याकडे येतात.. कदाचित त्यांना सुरक्षित वगैरे वाटत असेल कारण मी डास सोडून कोणत्याही किड्याला कधी मारलं नाहीये.. लहान असताना मी कधी चतुराच्या शेपटीला दोरा बांधून हेलीकॉप्टर-हेलिकॉप्टर खेळले नाहीये.. कधीच काजव्यांना काडेपेटीत बंद करून ठेवलं नाही.. माझा भाऊ करायचा.. त्याला काजव्यांचा torch बनवायचा होता..
मी कधी सुया पकडल्या नाहीत.. म्हणजे पकडल्या.. पण सुयांचं कलेक्शन नाही केलं.. मी कधी फुलपाखरं नाही पकडली.. त्याना observe नक्की केलं.. त्याच्याचवरून तिसरं कारण..

३. पाचवीत असताना शाळेतल्या विज्ञान प्रदर्शनात मी रेशमाच्या किड्यांची lifecycle दाखवली होती.. अगदी अळ्या-कोश- पाखरं सगळ्या stages.. मी तुतीच्या पानांचा भडीमार केला होता त्यांवर.. तेव्हा मी ठरवलं होतं की फुलपाखरं बनवायची अशी खूप.. आणि मग ती पाळायची.. ती मेली की एका काचेच्या पेटीत बंद करायची.. म्हणजे खोट्या फुलावर बसलेली वगैरे.. आणि मग ती विकायची.. पण तेव्हा आई म्हणाली की रेशीम खूप महाग असतं so माझा plan बदलला आणि मी ठरवलं की रेशीम-उद्योग करायचा..पण तो plan ही काही अपरिहार्य कारणाने बदलला.. (कारण अपरिहार्य असलं की भारी वाटतं ना..) तर लहानपणापासून ते गुण होते माझ्यात कीटक-शास्त्रात नाव कमवायचे.. पण झेप घेण्याआधीच तो दिवा कोणीतरी बंद केला..

आता पुढचा एक paragraph  नका वाचू.. म्हणजे वाचाल.. पण मग नका म्हणू की आधीच नव्हतं सांगितलं.. तसं तर ते ब्लॉगपोस्टच्या सुरुवातीलाच सांगितलं आहे..

४. अर्चना नावाची एक मुलगी माझ्या बाजूच्या रांगेत बसायची शाळेत आठवीत .. तिचं नाव सांगायची खरं गरज नाहीये.. पण आता ह्या संदर्भात आहे म्हणून सांगायलाच हवं..मला मुळी म्हणजे मुळ्ळीच नाही आवडायची ती.. तिच्या केसात एक लाख प्राणी होते.. "उ" हे  नाव नाही आवडत मला.. तर तिच्यामुळे आणि तिच्याबद्द्द्लच्या gossip मुळे मला ह्या प्राण्याबद्दल इतकी माहिती झाली होती.. म्हणजे तो प्राणी ७ अंडी घालतो ह्यावर तसा विश्वास नसता बसला.. पण तिला बघून बसायचा.. ७-४९- पुढे असं progression  जाणवायचं तिच्याकडे बघितल्यावर.. आमच्या आयांनी सांगितलं होतं तिच्याजवळ बसू नका जास्त म्हणून.. तेव्हा एखाद-दोन आठवडे तिच्याबद्दल सहानभूती निर्माण झाली होती मला.. तेव्हा वाटायचं, काहीतरी औषध शोधायला हव.. किती मुलींची लहानपण एकटी पडत असतील.. पण मग लगेच विचार आला की मी होईन ही काहीतरी अशी.. मग मला पुढे कोणीतरी विचारेल "हाय.. काय करतेस तू हल्ली?.. "मी लायसील मध्ये काम करते" म्हणायला नाही चांगलं वाटणार ना.. म्हणजे अश्या सांगायला awkward ठिकाणी काम करणाऱ्या लोकांबद्दल मला आदर आहे.. पण कायम गम्मत वाटते.. उदाहरणार्थ.. २ मित्र खूप दिवसांनी भेटतात..
dude1: hey..
dude2: hi..
dude1: so wassap?
dude2: nothing much.. tell me about u man..
dude1: life rocks at Dell..
dude2: dell.. oh thats gr8!
dude1: hey whr r u working?
dude2: uhh.. stayfree..
dude1: oh.. thats..
dude2: i know!

5. मला किड्यांबद्दल बरेच जोक वगैरे पण माहित्येत.. आणि म्हणतातच ना "जेव्हा तुम्ही तुमच्या profession बद्दल जोक करू शकता तेव्हा तुम्ही खरे रुळलेले असता"
उदाहरणार्थ:  एक मुलगा: सफरचंद खातानाची सर्वात घाण मोमेंट कोणती असते?
दुसरा मुलगा: कोणती?
पहिला मुलगा: जेव्हा तू सफरचंदाचा चावा घेतोस आणि हातातल्या सफरचंदात अर्धी अळी तडफडताना दिसते..

(पाचव्या कारणाला काही अर्थ नव्हता.. तिसऱ्या कारणात अळ्या लिहिल्यावरचं मला हा जोक आठवला होता आणि सांगायचा होता.. पण असा मधेच कसा घालणार म्हणून पाचवं कारण)

तर डास सोडून कोणत्याही किड्याचा मी द्वेष करत नाही.. डास मात्र डोक्यात जातो.. आणि तो पृथ्वीवरून नामशेष झाल्यास जीवनचक्र थांबून प्रलय येतील अश्यातलाही भाग नाहीये.. त्यामुळे तो पृथ्वीवरून नामशेष व्हावा असं मला मनापासून वाटतं.. मी करोडपती असते तर मी कासव-छाप आणि good knight ला वगैरे फंड पुरवले असते.. अरे चावतो काय. वरून गुणगुणतो काय ..निर्लज्ज प्राणी.. किड्यांच्या नावावर कलंक आहे.. त्या चट्टेरीपट्टेरी डाशीणीने मला मलेरीया द्यावा.. blood sucking b!
डासांनी मला त्रास दिला म्हणून मला राग आहे असं काही नाही पण.. मला बाकीही किड्यांनी दिलाय त्रास.. म्हणजे मला दोनदा मधमाशी चावल्ये.. एकदा एक unidentified हिरवी अळी मानेला फक्त लागली होती आणि माझा double हनुमान झाला होता.. एकदा मला काजवा चावला होता.. मुंग्या तर असंख्य वेळेला चावल्यात.. पण म्हणून मला त्यांच्याबद्द्ल राग नाहीये.. मीच दिला असेल त्रास बिचाऱ्यांना..  गावाला गेल्यावरही काहीतरी वेगळेच किडे माझ्या आजूबाजूला असतात म्हणून मला किडा-magnet  म्हणते माझी बहिण..

मध्ये एकदा ह्याच अश्या काहीतरी विषयावर बोलताना मी अमोलला  अर्धा तास गोष्ट बनवून सांगितली होती.. "तुलाच का इतके डास चावतात?" ह्या प्रश्नाला उत्तर म्हणून!.. त्याचा काही भाग इथे देत आहे..
"अरे मी गेल्या जन्मात entomologist होते.. (entomologist हा शब्द मला GRE चा अभ्यास करताना कळला होता.. abase,abash,abate इतकाच तो लक्षात राहिला ..असतं एकेका शब्दाचं भाग्य) माझी फार मोठी प्रयोगशाळा होती.. आणि महत्वाचं म्हणजे मी मुलगी नव्हते.. मुलगा होते..( हे  एक निश्चित आहे.. गोष्ट खोटी असली तरी मी मुलगाच होते.. दर जन्मात मुलीने मुलगीच असावं असं कुठे लिहिलं आहे?) तर मी अनेक निरनिराळे प्रयोग करत असे.. डासांचा वैद्यकशास्त्रात उपयोग करून घेण्याचा माझा फार मोठा शोध चालू होता.. I was Mr. Know-it-all-about-डास... एक दिवस एक big shot  माझ्याकडे आला आणि म्हणाला मला तुझा formula हवाय.. मी तुला २५ कोटी देईन.. त्या काळात २५ कोटी म्हणजे लै होते.. पण मी माझ्या डासांच्या प्रेमापोटी स्पष्ट नकार दिला.. पण तो शेवटी व्हिलन .. तो कसला ऐकतोय.. त्याने डांबरटाने माझ्या नकळत एक सुंदर सेक्रेटरी पाठवली .. मी शेवटी पुरुषच! भाळलो तिच्यावर.. आणि ती सुंदर बाईच.. काढला माझ्याकडून फॉर्म्युला.. पण हाय रे दैवा.. बावळट ती.. चौथं आणि आठवं पान तिने नेलंच नाही.. आणि उरलेल्या मिश्रणातून डास मारायचं रसायन तयार झालं..मी खूप प्रयत्न केला डासांना वाचवायचा.. पण त्या big shot ने माझ्याविरुद्ध कट रचला.. दुनिया मेरी आवाज सुनती उसके पहले ही उसने मेरी आवाज हमेशा हमेशा के लिये बंद कर दी.. डासांना वाटलं मी त्यांना दगा दिला आणि आजतागायत ते माझ्यावर सूड घेतायत.. the end"

लिहिण्यासारखं अजून खूप आहे.. आणि आपण लिहूया एकदा.. तशी अजून वेळ गेली नाहीये.. काहीतरी करता येईल कीटकशास्त्रात.. (कीचकवध कोणी पाहिलं आहे कां? मला अचानक आठवलं कीटक म्हंटल्यावर) तर.. तशी अजून वेळ गेली नाहीये.. काहीतरी करता येईल कीटकशास्त्रात.. कारण तसे अंगात किडे पहिल्यापासूनच आहेत.. किडे करायची हौस ही आहेच!

पत्रिका

काही मुलं शाळेत असताना कायच्या काय हुशार असतात.. एकदा का शाळेतुन बाहेर पडली की पुढे कुठे हरवुन जातात कळत नाहीत.. ब-याचश्या high school starsचं असंच काहीसं होतं.. पण केतकी अशी नव्हती.. मेरिट होल्डर, ह्या-त्या अश्या ४-५ स्कॉलरशिप्स, भारीतल्या इंजिनिअरिंग कॉलेजमधे अ‍ॅडमिशन.. तिच्यावेळेपर्यंत मुलींनी इंजिनीअरींगला जायचा ट्रेण्ड नव्ह्ता इतका... मोजुन३-४ मुली असतील फक्त तिच्याबरोबर.. पण तिथेही चमकली होती ती.. मुलं एकतर लेक्चरर्ससोबत पॉप्युलर असतात नाहीतर वर्गातल्या इतर मुलांबरोबर.. दोन्हीकडे स्थान टिकवणं जरा कठीण असतं.. पण तिला तेही जमायचं..

बरं.. गायची पण छान.. बोलायला तर इतकी मधाळ.. कॅम्पस इंटरव्ह्युमधे २ ठिकाणी सिलेक्शन झाल्यावर तिने ठरवलं.. मास्टर्स करायला हवं.. म्हणुन अजुन भारीतल्या कॉलेजमधुन ती पुढे शिकायला गेली.. तिथेही सेमिनार्स आणि पेपर्समधे चमकली... १-२ महिन्यांतुन एकदा कुठल्याश्या NGOसोबत काम करायची... सुंदर लिहायची, गाढा व्यासंग वगैरे... लईच अशक्य मुलगी, केतकी म्हणजे! आदर्श अगदी सगळ्याच बाबतीत... छान जॉब मिळाला, तिथेही उत्तम परफॉर्मन्स देत होती.. मग घरच्यांनी लग्नाबद्दल विचारलं... तिने लाजुन हो म्हंटलं..

आई-बाबा आजुबाजुच्यांना, नातेवाईकांना सांगायला लागले.. "कोणी असेल तर सांगा हं.. केतकीसाठी बघतोय आता"... केतकीची एक आवडती काकू होती.. ती आली एक दिवस एका उमद्या मुलाचं स्थळ घेउन.. "अमेरिकेत असतो, अगदी गुणाचा आहे अगं.. आई-वडील डॉक्टर आहेत..पुण्यात प्रभात रोडवर घर..." केतकीच्या आदर्शपणाला स्पर्धा असणारं आदर्श स्थळ आलं होतं.. "अगं केट्या.. पत्रिका आहे ना तुझी? मुलाकडच्यांना पत्रिका बघायच्ये.. पत्रिका जुळली तरंच पुढे जातील म्हणालेत".. केतकीने आई-बाबांकडे पाहिलं.. आई-बाबांनी काकुकडे... "वाटलंच होतं... काही नाही.. उद्या येत्येस माझ्याबरोबर तू.. माझ्या ओळखीचे आहेत एक गुरुजी.. दाखवुनपण घेउ आपण"

गुरुजींकडे जाताना केतकीने अचानक गाडी थांबवली.. "काकू.. गरज आहे का गं खरंच ह्याची? माझा नाहीये विश्वास अश्या कश्यावर.. शेकडो मैलांवरचे ग्रह-तारे का ठरवणारेत माझ्या आयुष्यात काय होणार ते? मी जन्माला आले तेव्हाच्या ग्रह-ता-यांच्या स्थितीचा आणि माझ्या आत्ताच्या आयुष्याचा काय संबंध? पत्रिका बघायची तर बघा म्हणावं.. आपण दुसरा मुलगा बघु.."
 काकुने तिच्याकडे रागाने पाहिलं.. "तुझा विश्वास नाही नं? नको ठेवु मग.. पण पत्रिका बनवल्याने, पाहिल्याने काही नुकसान होणारे का? जुळत असेल तर इतकं चांगलं स्थळ नाही का मिळणारे केट्या? आणि नसुदे विश्वास.. पण इतकी वर्ष चालत आलेलं शास्त्र म्हणजे काहीतरी तथ्य असणारच ना... माझ्या अल्पमतीला इतकंच कळतं की चंद्रामुळे येणारी भरती-ओहोटी इतक्या प्रचंड महासागरांना चुकत नाही.. सूर्याच्या गुरुत्वाकर्षणापलीकडे महाकाय पृथ्वीही जाऊ शकत नाही.. तर आपल्यासारख्या चिलटांची काय दशा?"
केतकीने गाडी सुरु करत पुन्हा काकुकडे पाहिलं.. " महान आहेस तू काकू... तुझ्याशी वाद घालण्यापेक्षा पत्रिका करुन घेउ आपण"

पत्रिका करुन झाल्यावर दोघी बसल्या गुरुजींसमोर.. "चांगली आहे...." गुरुजी सांगायला लागले.. बाकी गोष्टींमधे, कोणत्या स्थानात कोण आहे आणि कोणाचं बळ किती आहे त्यात केतकीला काही रस नव्हता..."करिअरबद्दल काय आहे?" तिने त्यांना जवळ्जवळ अडवतच विचारलं.. कितीही विश्वास नाही- विश्वास नाही म्हंटलं तरी भविष्यात डोकावुन पाहायची उत्सुकता असणारच ना शेवटी...ते खरं असो वा नसो! गुरुजी पत्रिकेत बघत म्हणाले "ठीक आहे".. केतकी जरा ओरडलीच "ठीक?.. फक्त ठीक? ".. गुरुजींनी तिला मग परत पत्रिका समजावयला घेतली...

गाडीत येउन बसल्यावर ती तणतणायला लागली.. "काकू.. असं काय हे? तू बघत्येस.. मी इतकं काम करते.. इतकं छान चालुये सगळं.. आणि म्हणे ठीक फक्त? काही विशेष नसणार?? शक्य आहे का? मी असं कोणासमोर नव्हते बोलले पण काकू खुप मोठं व्हायचं आहे गं मला.. खुप ब्राईट करिअर असेल असं वाटत होतं मला पत्रिकेत.. चाळीशीपर्यंत कारकुनासारखं रडतखडत विकेण्डची वाट बघत पाट्या टाकायच्या आणि मग व्हीआरेस घ्यायची असं करिअर नकोय मला.. नाहीये माझा विश्वास यावर.. मी घडवणारे भारी करिअर"
.. काकू फक्त म्हणाली "नाहीये ना विश्वास.. नको करुन घेउन मग त्रास.. अगं पत्रिका जुळत्ये ना त्या मुलाशी.. चांगली बाजु बघ ना"


दुस-यादिवशी ऑफिसमधे गेल्यावर पुर्णवेळ त्याच विचारात होती.. "नाहीये माझा विश्वास.. नाही होणारे असं काही" म्हणत स्वतःला समजावत काम करत राहिली.. पण तरीही लक्ष लागत नव्हतं कामात तिचं..दोन दिवसात बातमी आली एका प्रोजेक्टसाठी तिच्याबरोबरच्या मुलाला अमेरिकेत पाठवताय्त.. ती तडक कारण विचारायला गेली.. "मी का नाही? तो का?".. " अगं, मुलगी आहेस तू.. एकटी का जाणारेस? आणि वरुन मला कळलं लग्नाचं बघताय्त तुझं.. मग तुझ्यात इतकी इन्व्हेस्टमेंट करणं वर्थ आहे का कंपनीने.. तू लग्न करुन गेलीस तर?" इतकं डायरेक्ट उत्तर ऐकल्यावर तिच्याकडे बोलायला काहीच उरलं नाही... "खरंच नाहीये का माझ्या करिअरमधे काहीच?" हा प्रश्न डोकं खात बसला तिच..

आदर्श मुलाशी लग्न ठरलं तिचं.. आता लग्न करुन अमेरिकेत जायचं.. जॉब सोडला इथला.. लग्न करुन तिथे गेली... "आपल्या घराण्यात कोणा बाईला नोकरी करायची गरज नाहीये.. शिकायचं तर शिक ना पुढे... आमचा विरोध नाही नोकरीला, पण अगदी घरादाराला वा-यावर सोडुन नोकरी नाही केली तरी चालणारे एवढंच...वेळ घालवायला कर काहीतरी हवंतर" असं सासुबाई म्हणाल्यावर तर तिला धक्काच बसला होता...पण तरीही तिने हार मानली नव्हती.. इथे-तिथे प्रयत्न करत होती.. पण काही ना काही कारणाने मधेच परत मागे फिरायची वेळ यायची... सासुबाईंची बोलणी, नव-याची बदली, २ बाळंतपणं आणि सतत काम करताना ऐकु येणारी आकाशवाणी "काही विशेष नाही.. ठीकच करिअर आहे".. मनापासुन काहीतरी करायला जावं आणि शेवटच्या क्षणी सगळं आठवावं.. "मी इतका वेळ देत्ये कामाला.. सगळ्यांचा विरोध पत्करुन हे करत्ये.. पण रिझल्ट्स येणारेत का चांगले.. आणि आले तरी मला रिटर्नस मिळणारेत का?" सततचा डोक्याला त्रास.. शेवटी एकदा नव-याने विचारलं.. " Do we really need all these pains? just leave it.."

चाळीशीपर्यंत पाट्या टाकायचं कामही नाही केलं मग तिने.."मुलींसाठी सोडलं करिअर" असं पुढे अनेक वर्ष सांगायची मग ती... मधे भारतात आली होती तेव्हा काकुकडे गेली होती.. "काकू...माझ्या पोरीसाठी बघायच्येत आता मुलं.."  काकू हसत म्हणाली "पत्रिका नसेलच केलेली ना? मॉ-ड-र-न लोक तुम्ही.. म्हणा हल्ली कोण बघतं आहे? असु दे हो नसली तरी चालेल" ..केतकी म्हणाली "आणि कोणाला हवी असेल तरी नाही बनवणारे मी पत्रिका.. पत्रिका बनवली, पाहिली आणि माझ्या करिअरचं काय झालं पाहिलंस ना तू? पत्रिका बघायचा हट्ट नसता धरला तर असं कधीच झालं नसतं.. पत्रिकेमुळे झालं हे सगळं.. नाहीतर सगळं सुरळीत झालं असतं"

काकू परत हसली "वेडे.. काय नाहीये मग आता सुरळीत? आणि पत्रिका बघितल्याने तुझं करिअर बुडलं असं नाहिये केतकी... तुझ्या नियतीत उत्तम करिअरपेक्षा उत्तम नव-याला जास्त झुकतं माप होतं... ती नियती प्रत्यक्षात यायचं कारण पत्रिका बनली इतकंच.. त्याशिवाय कोण अडवणार होतं तुला? चांगल्यासाठीच घडलं की ते.. मुलींना आई मिळाली जास्तवेळ.. आता त्या तुला अभिमान वाटेल असं काम करताय्तंच ना? केतक्या... पत्रिका पाहिल्याने करिअर नाही संपलं तुझं.. करिअर संपणारच होतं, नियतीने त्याला कारण म्हणुन तुला पत्रिका दाखवली इतकंच.. शेवटी तिच्या मनात आहे तेच घडणार, मग त्याला कारण आपलं कर्म असो किंवा शेकडो मैलांवरच्या ग्रहता-यांचं कर्तव्य "


(काल्पनिक आहे हे.. आणि पत्रिका आणि कुंडल्याबद्दल माझा stand  हाच आहे असंही नाही..  I am a convenient believer)